آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی، رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) امروز ۱۳ آذرماه در چهارمین نشست علمی مقاومت اسلامی از منظر قرآن کریم با عنوان «جهاد ذبی و نسبت آن با فقه مقاومت» با بیان اینکه مقام معظم رهبری بر مسئله مقاومت در سال‌های اخیر تأکید فراوانی داشته‌اند، به پیشینه این بحث اشاره کرد و گفت: دو سال قبل از بنده برای همایشی در این زمینه در عراق و در زمانی که بحث داعش در این کشور پررنگ بود، دعوت شد و از همان موقع به فکر تبیین بحث جهاد ذبی افتادم. وی با بیان اینکه در فقه معروف است که ما دو نوع جهاد دفاعی و ابتدایی داریم، بیان کرد: وجوب جهاد دفاعی به لحاظ عقلی علاوه بر لحاظ شرعی، روشن است یعنی وقتی دشمن به مسلمین حمله کرد، دفاع مسلمان از خود و خانواده و وطنش و دفاع برای سایر مسلمین واجب است.

در ابتدای این جلسه، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدصادق یوسفی‌مقدم، رئیس پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن گفت: آیت‌الله فاضل بحث جهاد ذبی را در بحث امر به معروف و نهی از منکر آورده و بیان می‌کنند که هدف از قیام امام حسین(ع) از نوع جهاد ابتدایی، دفاعی یا از نوع مقوله امر به معروف و نهی از منکر نبوده، بلکه از مصادیق جهاد «ذبی» است.
وی با بیان اینکه این نظریه بدیع و نو است و باید  مورد تحقیق و پژوهش قرار گیرد، بیان کرد: دفاع از کیان و جان مسلمین در تعبیرات فقها وجود دارد و نظریه‌پرداز ار آن بهره برده است، گرچه برخی از فقها تزلزل در نامگذاری دارند و برخی نام آن را جهاد ابتدایی می‌دانند، ولی ایشان آن را با عنوان جهاد ذبی معرفی می‌کند.
یوسفی مقدم تصریح کرد: ایشان چهاد ذبی را جهادی مشروع در دوره غیبت می‌دانند و ادله چهارگانه یعنی آیات، روایات، عقل و اجماع را در اثبات آن بیان کرده است.
وی افزود: ایشان همچنین جریان احکام شهدا را که در جهاد ابتدایی و دفاعی وجود دارد، بر شهدای جهاد ذبی هم جاری می‌دانند و آنچه باید ایشان تثبیت کنند این است که چگونه جهاد ذبی از دفاعی و ابتدایی تفکیک است؟
در ادامه آیت‌الله فاضل لنکرانی با اشاره به نظر یکی از افراد در انکار تقسیم‌بندی جهاد به دو نوع، اظهار کرد: وی مدعی شده که تمامی جنگ‌های پیامبر و ائمه تماماً دفاعی بوده و چیزی به نام جهاد ابتدایی نداریم؛ بنده بحث آیات جهاد ابتدایی را مفصل و به صورت اجتهادی و نه در دایره ضوابط تفسیری بحث کرده‌ام؛ انسان مبهوت می‌ماند با این همه آیات کسی به خودش اجازه بدهد که بگوید ما جهاد ابتدایی در دین نداریم.
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار با بیان اینکه «ذب» همان دفاع است، ادامه داد: اگر در جایی انسان خوف پیدا کند که اصل و اساس دین در خطر است؛ براساس ادله، هر فردی که تمکن برای مقابله دارد، این نوع دفاع واجب بر او خواهد بود، اعم از اینکه این دفاع در منطقه‌ای غیر از منطقه خود فرد مانند فلسطین و یمن و سوریه و ... باشد.
وی افزود: نهضت امام حسین(ع) را باید بر این اساس تفسیر کنیم؛ این نهضت بر مبنای دفاع یا ابتدایی نبوده، زیرا امام با اختیار خود از مکه خارج شد؛ امام قیام کرد و به کلام پیامبر تمسک فرمود که اگر کسی سلطان جائری را ببیند که عقود الهی را از بین برده و دین را شخم می‌زند باید در مقابل او بایستد وگرنه جایگاهش در آتش است.
وی با بیان اینکه جهاد امام حسین(ع) بر اساس جهاد دفاعی و ابتدایی قابل توجیه نیست، بیان کرد: امام فرزند تشنه شش ماهه خود را به میدان جنگ آورد و می‌دانست دشمنان او را خواهند کشت؛ اگر بپرسیم چرا بچه را وارد میدان کرد یا چرا دست زن و فرزند خود را گرفت و به میدان عاشورا آورد؟ این‌ها فقط بر اساس جهاد ذبی قابل توجیه است.
آیت‌الله فاضل لنکرانی تصریح کرد: شاید بیش از ده تفاوت میان احکام جهاد ذبی با دفاعی و ابتدایی وجود داشته باشد؛ در این دفاع ملاک، حفظ اسلام است و این دفاع واجب است حتی اگر فرد بداند که کشته خواهد شد.
وی با اشاره به این پرسش که چرا انقلاب اسلامی به مسئله فلسطین گره خورده است، افزود: الان ریشه همه اختلافات ما با آمریکا بر سر مسئله فلسطین است و اگر ایران در این ناحیه کوتاه بیاید مسائل دیگر مانند هسته‌ای و موشکی و ... مسئله اصلی نخواهد بود؟ امام هم فرمودند که آرمان نظام ما این است که اسرائیل باید از بین برود؛ خب این مسئله که اینقدر امام بر آن اصرار داشتند، بر چه مبنای فقهی استوار است؟ چرا باید ما این همه کشور را زیر فشار قرار دهیم؟
چرا از فلسطین حمایت می‌کنیم؟
عضو جامعه مدرسین با بیان اینکه برخی حتی می‌گویند مردم فلسطین ولایت امام علی(ع) را قبول ندارند، پس چرا اینقدر به آن بها می‌دهیم، افزود: جواب همه این پرسش‌ها در همین نظریه دفاع ذبی است، زیرا بر این اساس دفاع از اسلام واجب است.
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با اشاره به مسئله فقه مقاومت تصریح کرد: برخی تصور می‌کنند فقه مقاومت مسائل مربوط به جهاد متعارف است، در صورتی که مسئله خیلی عمیق‌تر است؛ ما اگر به فقه نگاه عمیقی داشته باشیم، خواهیم دید که در جای جای فقه، بحث مقاومت مورد نظر شارع است و مسئله فراتر از دایره جهاد است.
تغییر مفاهیم؛ شگرد دشمن در نابودی دین
وی با بیان اینکه در فقه، لزوم مقابله با کتب ضاله، مذاهب باطله و انحرافات را داریم، اضافه کرد: مقاومت برای حفظ دین فقط مسلحانه نیست؛ امروز کار اصلی دشمن برای از بین بردن دین، از طریق فکر و اندیشه‌های باطل است و از طریق بدعت‌ها، مذاهب فاسده و تغییر مفاهیم درون دینی و ارزشی اهداف خود را دنبال می‌کنند.
استاد سطح عالی حوزه علمیه تصریح کرد: یکی از مظاهر فقه مقاومت، عدم جواز محبت نسبت به کفار است؛ در آیه اول سوره ممتحنه این موضوع بیان شده است که مسلمین حق ندارند دست دوستی به سمت دشمنان دراز کنند. البته اینکه مسئولی براساس مصلحت با یک کافر دور یک میز می‌نشیند مسئله دیگری است، ولی همان هم حق ندارد دوستی با آنان داشته باشد.
فاضل لنکرانی اظهار کرد: عدم فروش سلاح به کفار هم از موضوعات فقه مقاومت است؛ همچنین یکی از موارد، احکام مرتد است که دشمنان هم با استناد به «آزادی» و چه بسا با تفسیر غلط «لا اکراه» بر این حکم می‌تازند؛ در صورتی که ارتداد در تمامی شرایع سماوی، حکم یکسانی دارد؛ یعنی اگر کسی از هر کدام از این ادیان، بیرون برود و آن را علنا اعلام کند مرتد و مهدورالدم است (البته اگر ارتداد در نفس او باشد و علنا اعلام نشود بحث دیگری است).
حکم مرتد از منظر قرآن
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با بیان اینکه برخی بیان می‌کنند که در قرآن و روایات دلیل محکمی برای حکم مرتد نداریم، تصریح کرد: در جریان داستان حضرت موسی(ع) و بعد از بازگشت ایشان از کوه طور عده‌ای مرتد شدند و حضرت موسی دستور قتل آنان را داد. 
وی با بیان اینکه اسلام برای حفظ اساس دین حکم قتل مرتد را بیان می‌کند، افزود: قتل، عقوبت شخص نیست، چون عقوبت او در آخرت است، بلکه این حکم برای حفظ اصل دین است؛ لذا چون ارتداد چون به بدنه و اصل دین ضربه می‌زند حکم قتل را دارد.
حکم قضاوت قاضی غیرمسلمان
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با اشاره به قاعده نفی سبیل افزود: اگر دو مسلمان نزد حاکم جور بروند، ولو اینکه به حق قضاوت کند، جایز نیست و هم حاکم جور و هم کسانی که به او مراجعه کرده‌اند مستحق عذاب هستند؛ ولی متاسفانه امروز برخی می‌گویند عقل می‌گوید قاضی باید بتواند درست قضاوت کند و چه فرقی دارد که قاضی مسلمان یا کافر باشد.
وی ادامه داد: متأسفانه این فکر از برخی تریبون‌ها به نام اینکه در حقوق شهروندی همه علی‌السویه هستند نشر داده می‌شود، در حالی که این، آیات را تخطئه می‌کند؛ چرا غیرمسلمان باید با مسلمان در یک سطح باشد؟. فرض کنید کسی علم حقوق خوانده و از یک مجتهد حوزوی هم قویتر است ولی اگر مسلمان نباشد نمی‌تواند قضاوت کند؛ بعد از پیامبر، اساس اسلام و مسلمین هستند البته ما در نحوه تعامل با کفا راهکار و قویترین  دستورات مانند قاعده الزام را داریم.
نجاست مشرک؛ مویدی برای فقه مقاومت
وی با بیان اینکه نجاست مشرک مورد اتفاق همه فقها است افزود: اینکه برخی می‌گویند انسان‌ها ذاتا پاک هستند حتی اگر کافر باشند مسئله را به بحث تکوین می‌برند؛ اینکه قرآن مشرک را نجس می‌داند برای این است که مسلمان خودش را از کافر جدا بداند و هم‌کاسه او نشود و ارتباط غیر ضروری با او نداشته باشد.
این استاد سطح عالی حوزه علمیه تصریح کرد: باز در خود فقه شیعه بحث تقیه مطرح شده است که معتقدم ریشه تقیه هم به بحث مقاومت باز می‌گردد، زیرا در تقیه باید مجموعه شیعه حفظ شود.
نقل برخی کرامات ائمه(ع) در منابر مجاز نیست
آیت‌الله فاضل لنکرانی با بیان اینکه برخی مقامات عجیب ائمه(ع) و برخی کرامات ایشان را حق نداریم در منابر عمومی مطرح کنیم، تصریح کرد: اسرار ائمه مسائلی است که نوع بشر عادی قدرت فهم و درک آن را ندارد مثلا اینکه بگوییم امام قدرت تصرف در عالم را دارد ممکن است برای نوع بشر عادی شبهه درست کند.
دشمن‌شناسی واجب است
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان اینکه لزوم دشمن‌شناسی، مراقبت از توطئه دشمنان و رصد کار آنان از جمله مسائل فقه مقاومت است، اظهار کرد: از ویژگی‌های منحصر به فرد مقام معظم رهبری، دشمن‌شناسی است، آیا امروز یک طلبه نباید بداند دشمن کیست و چیست؟ دشمن‌شناسی واجب و امری عقلایی است و کسی نمی‌تواند بگوید من نماز خودم را می‌خوانم و درس و بحث خودم را دارم و کاری به اینکه آمریکا چه می‌کند ندارم؛ این حرف‌ها درست نیست، بلکه شناخت دشمن و رصد برنامه‌ها و مقابله با او واجب است.
وی با بیان اینکه لزوم تجهیز مسلمین از دیگر فروع فقه مقاومت است اظهار کرد: مهمترین محور فقه مقاومت آیه شریفه «وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَآخَرِينَ مِنْ دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَيْءٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ»(انفال/۶۰) است. محتوای آیه مولوی و عقلایی است. همچنین آیات نصر و نصرت هم از مصادیق فقه مقاومت است. 
وی تاکید کرد: جهاد ذبی از مصادیق فقه مقاومت است و اگر جایی برای حفظ دین خدا باید با دشمن مقابله کنیم، این امر واجب است؛ نهضت عاشورا و امام خمینی(ره)، قضیه فلسطین و مقابله با داعش، حمایت از حزب‌الله و مردم یمن هم براین اساس است.